The Universe Is Basically Playful

(Tiếng Việt bên dưới)

A few decades ago when the western world was crazy about American Dream and Entrepreneurship, Alan Watts built a bridge to bring the ancient wisdom from the East to modern Western society.

He said once about the nature of life, it goes like this.

The existence, the physical universe is basically playful. There is no necessity for it whatsoever. It isn’t going anywhere. That is to say, it doesn’t have some destination that it ought to arrive at.

But it is best understood by analogy with music, because music, as an art form is essentially playful. We say, “You play the piano.” You don’t work the piano.

Why? Music differs from, say, travel. When you travel, you are trying to get somewhere. In music, though, one doesn’t make the end of the composition the point of the composition. If that were so, the best conductors would be those who played fastest. And there would be composers who only wrote finales. People would go to a concert just to hear one crackling chord… because that’s the end!

Same way with dancing. You don’t aim at a particular spot in the room because that’s where you will arrive. The whole point of the dancing is the dance.

But we don’t see that as something brought by our education into our conduct. We have a system of schooling which gives a completely different impression. It’s all graded and what we do is put the child into the corridor of this grade system with a kind of, “Come on kitty, kitty.” And you go to kindergarten and that’s a great thing because when you finish that you get into first grade. Then, “Come on” first grade leads to second grade and so on. And then you get out of grade school and you got high school. It’s revving up, the thing is coming, then you’re going to go to college… Then you’ve got graduate school, and when you’re through with graduate school you go out to join the world.

Then you get into some racket where you’re selling insurance. And they’ve got that quota to make, and you’re gonna make that. And all the time that thing is coming – It’s coming, it’s coming, that great thing. The success you’re working for.

Then you wake up one day about 40 years old and you say, “My God, I’ve arrived. I’m there.” And you don’t feel very different from what you’ve always felt.

Look at the people who live to retire; to put those savings away. And then when they’re 65 they don’t have any energy left. They’re more or less impotent. And they go and rot in some, old peoples, senior citizens community. Because we simply cheated ourselves the whole way down the line.

Because we thought of life by analogy with a journey, with a pilgrimage, which had a serious purpose at that end, and the thing was to get to that thing at that end. Success, or whatever it is, or maybe heaven after you’re dead.

But we missed the point the whole way along.

It was a musical thing, and you were supposed to sing or to dance while the music was being played.

Cái thời mấy chục năm trước khi phương Tây đang điên đảo vì American Dream và Entrepreneurship thì Alan Watts đã làm cánh diều mang những tư tưởng thông thái của phương Đông cổ xưa đến với xã hội phương Tây hiện đại.

Ông nói thế này về bản chất cuộc sống:

Cuộc sống, vũ trụ này về bản chất là hoạt náo.
Không có gì là bắt buộc phải làm hết.
Nó cũng chẳng định đi đâu hay có một cái đích phải đến cả.
Nhưng loài người từ khi quyết định tụ tập sống lại với nhau thành những cộng đồng, chúng ta đã bị ám ảnh với đích đến và mục đích.

Tốt nhất, chúng ta hãy so sánh nó với âm nhạc.
Xét dưới góc nhìn nghệ thuật, âm nhạc cũng rất hoạt náo.
Người ta nói chơi dương cầm,
không ai nói làm việc dương cầm.

Tại sao?
Âm nhạc khác với du lịch.
Khi đi du lịch, bạn muốn đến một nơi nào đó.
Còn âm nhạc, người ta không chơi để chờ đến cuối bài.
Bởi nếu vậy, nhạc trưởng giỏi nhất sẽ là người chơi nhanh nhất.
Và sẽ có những nhà soạn nhạc chỉ viết mỗi chương cuối.
Mọi người đến buổi hòa nhạc chỉ để nghe một hợp âm giòn giã vì đó là điểm kết thúc!

Nhảy múa cũng vậy.
Bạn không nhảy đến một điểm trong phòng vì đó là chỗ bạn phải đến.
Mục đích chính của nhảy múa là nhảy múa.
Nhưng điều đó không hề được dạy khi giáo dục đạo đức hằng ngày.

Chúng ta có một hệ thống trường học, hướng ta theo một con đường hoàn toàn khác. Tất cả đều được xếp hạng.
Chúng ta đặt bọn trẻ vào hệ thống xếp hạng này và nói: "Đến đây nào, mèo con, mèo con, mèo con".
Lũ trẻ đi mẫu giáo.
Đó là điều tuyệt vời vì khi xong, nó sẽ được lên lớp một.
Rồi sau đó, xong lớp một thì đến lớp hai.
Hết tiểu học, vào trung học.
Tăng tốc lên, sắp đến lúc rồi.
Rồi bạn vào được đại học.
Sau khi tốt nghiệp đại học, bạn vào đời.
Rồi bạn vào một công ty, và đi bán bảo hiểm, nhà, các gói tín dụng, tập đoàn truyền thông...
Họ có tiêu chuẩn doanh số cho bạn hoàn thành.
Và lúc nào cũng có gì đó đang tới.

Sắp tới rồi, sắp tới rồi.
Thứ vĩ đại đó.
Sự thành đạt ta hướng đến.

Rồi một ngày, năm 40 tuổi, bạn thức dậy và cảm thán: "Chúa ơi, tôi đến rồi."
Và chúng ta cảm thấy không khác gì so với lúc trước hết.
Hãy nhìn những người làm việc cật lực, sắp nghỉ hưu và cất những khoản tiết kiệm đi.
Khi đến tuổi 65, họ chẳng còn tí năng lượng nào. Họ gần như bất lực. Mục ruỗng trong trại dưỡng lão.

Đó, chúng ta đã lừa dối bản thân như vậy suốt cả cuộc đời.
Chúng ta tưởng đời mình giống như một hành trình, một cuộc hành hương với đích đến cực kỳ quan trọng, thiêng liêng.
Và có sống chết cũng phải đến được cái đích đó.
Sự thành đạt, những cái đích quái quỷ khác, hay là thiên đường sau khi chết.

Nhưng chúng ta đã bỏ lỡ điều cốt yếu của cả đời.
Đời là một bản nhạc.
Và lẽ ra ta phải múa hát khi nhạc còn chạy.